شنبه 18 دی 1395

دانلود مقاله: سبک تاریخ نویسی شاهنامه فردوسی

نوشته شده توسط: گروه فرهنگی دستان 118 نوع مطلب :مقالات ،

عنوان نشریه: پژوهشنامه ادب حماسی (پژوهش نامه فرهنگ و ادب : بهار و تابستان 1392 , دوره 9 , شماره 15 ; از صفحه 77 تا صفحه 99 .

عنوان مقاله: سبک تاریخ نویسی شاهنامه فردوسی

نویسندگان: زند زاگرس*

* دانشگاه تهران

چکیده:

برخی شاهنامه را به دلیل منظوم یا حماسی بودن و یا وجود بخش های اسطوره ای، متنی تاریخی ندانسته یا دست کم ارزش تاریخیش را کم رنگ انگاشته اند. این جستار به دنبال یافتن پاسخ پرسش هایی درباره سبک و شیوه تاریخ نویسی شاهنامه، شناخت ویژگی های تاریخ نگارانه آن و نشان دادن ارزش و جایگاه آن در روند تاریخ نویسی ایرانی است. در این مقاله پس از نگاهی به تاریخ نویسی ایران باستان و سده های نخستین اسلامی، ویژگی های سبک تاریخ نویسی شاهنامه بررسی شده است و می توان آن را ادامه دهنده راهی کهن در تاریخ نویسی دانست. روش کار چنین است که پس از واکاوی عناصر و درون مایه های تاریخ نگارانه متن، دلایل و نشانه های اهداف و انگیزه های تاریخ نگارانه فردوسی با آوردن گواه هایی از متن شاهنامه در 6 دسته بخش بندی شده است. سویه های شاعرانه، داستانی و اسطوره ای متن، و نیز اهداف اخلاقی و خویشکاری ملی/ هویتی فردوسی، لطمه ای به سویه تاریخی رخ دادها و اعتبار آنها وارد نساخته است. بر اساس این یافته ها می توان دریافت که شاهنامه افزون بر دارا بودن ویژگی های تاریخ نویسی ایران باستان و نوزایی آن، این شیوه را به اوج نیرومندی و کارایی رسانده و از این رو تاثیری بسیار بر تاریخ های پس از خود نیز داشته است.

كلید واژه: ایران باستان، تاریخ نویسی، حماسه، شاهنامه، فردوسی